De moringaboom (Moringa oleifera) wordt in het Nederlands ook wel de peperwortelboom genoemd. Ook wordt hij weleens de trommelstokboom genoemd (naar de vorm van de zaadpeulen), de mierikswortelboom (naar de doordringende smaak van de wortel) en de ben-olie boom (naar de naam van de olie die wordt gemaakt van de zaden van de boom). Een naam die veel magischer klinkt, is de wonderboom. Deze naam dankt de boom aan de hoge voedingswaarde en medicinale eigenschappen van verschillende delen van de boom en aan het feit dat de boom zich goed aan kan passen aan warmte en droogte en snel groeit.
Oorsprong Moringa
De moringaboom komt van oorsprong uit Noord-India. De werking en het gebruik van delen van de boom worden vermeld in oude ayurvedische geschriften. Zo wordt moringa in de Ayurveda beschouwd als een ontstekingsremmend kruid. Ook staat vermeld dat het kan helpen bij het zuiveren van het bloed en onevenwichtigheden in de dosha's kan herstellen.
Ayurveda en de dosha’s
Ayurveda betekent ‘de wetenschap van het leven’. Het is de eeuwenoude traditionele geneeswijze uit India en wordt al meer dan 5000 jaar beoefend. Daardoor kan de Ayurveda bestempeld worden als een van de oudste geneeswijzen die de mens kent. In de Ayurveda wordt gewerkt met dosha’s, die beschreven worden als de drie fundamentele energetische krachten of principes die de natuur en ook het menselijk lichaam vervullen en zo alle fysiologische processen regelen. Deze dosha's worden Vata, Pitta en Kapha genoemd. Elk individu heeft een unieke combinatie van deze dosha's.
Het doel van Ayurveda is om een evenwicht te behouden tussen deze dosha's, omdat een onbalans wordt beschouwd als een oorzaak van ziekten.
Moringa bladeren, bloemen, peulen, zaden, wortels en schors
De moringaboom is een van de snelst groeiende bomen ter wereld. Hij kan maar liefst 6 meter per jaar groeien. Inmiddels groeit de moringaboom verspreid over de wereld in voornamelijk tropische en subtropische regio's. De boom kan goed tegen warmte en droogte, maar kan ook groeien onder vochtigere omstandigheden. Je kunt hem tegenwoordig vinden in delen van Azië, het Midden-Oosten, Afrika, Zuid- en Midden-Amerika en Oceanië.
Vanwege de aanpassingsmogelijkheden van de moringaboom aan verschillende klimaten en bodemsoorten en de voedingswaarde van alle delen van de boom, heeft moringa wereldwijd aandacht gekregen als een waardevolle voedingsbron. Zo is de moringaboom in verschillende landen in Afrika onderdeel van projecten die ondervoeding tegengaan. De bladeren van de boom bevatten bijzonder hoge hoeveelheden aan voedingsstoffen. Wanneer de bladeren toegevoegd worden aan de maaltijd, gaat de voedingswaarde van een maaltijd omhoog en door gezonder te eten, neemt ondervoeding af. De bladeren kunnen rauw gegeten worden of gekookt. Gedroogde bladeren worden ook vermalen tot moringapoeder. Dat is lang houdbaar en kan worden toegevoegd aan bijvoorbeeld babypap. Maar niet alleen de bladeren worden gebruikt. Ook de bloemen van de boom kunnen gegeten worden. Ze hebben een honingzoete smaak. Ze worden gekookt onderdeel van maaltijden of er kan thee van worden getrokken.
Aan de boom groeien peulen die de zaden van de moringaboom bevatten. Ook deze peulen en zaden kunnen gegeten worden. Terwijl in Afrika vooral de bladeren worden gebruikt, worden in Azië de peulen gegeten. De peulen bevatten veel vezels en worden in de westerse praktijk ook wel ingezet bij spijsverteringsproblemen.
De zaden worden geroosterd gegeten, maar ook gebruikt om olie van te persen, ook wel bekend als ben-olie. Deze olie is eetbaar, maar wordt in India vooral als huid- en haarverzorgingsproduct gebruikt. Van de zaden wordt tevens gezegd dat ze verontreinigd water kunnen zuiveren.
Ook de wortels en de schors van de boom zijn eetbaar. De wortels kunnen gegeten worden als groente en de schors wordt al eeuwen gebruikt in de Ayurveda als medicijn.
Moringa’s hoge voedingswaarde
Alle delen van de boom zijn bijzonder rijk aan voedingsnutriënten. In een medisch journaal van de National Library of Medicin staat te lezen dat moringa 10 keer meer vitamine A bevat dan wortels, 7 keer meer vitamine C dan sinaasappels, 17 keer meer calcium dan melk en 15 keer meer kalium dan bananen.
In het westen gebruiken we voornamelijk moringapoeder gemaakt van de gedroogde bladeren van de boom. De precieze voedingswaarde hangt af van de herkomst en de bodemkwaliteit.
Eiwitten
Eiwitten (proteïnen) krijgen we binnen via onze voeding. Ons lichaam gebruikt ze als brandstof, maar ook voor verschillende essentiële processen. Tijdens het verteringsproces worden eiwitten afgebroken tot aminozuren. Er zijn 22 verschillende aminozuren die onderverdeeld kunnen worden in 3 categorieën: essentiële, semi-essentiële en niet-essentiële aminozuren. Niet-essentiële aminozuren maakt het lichaam zelf aan. Essentiële aminozuren kan ons lichaam niet zelf aanmaken en moeten we met onze voeding binnenkrijgen.
Moringabladeren bevatten 9 essentiële en 7 niet-essentiële aminozuren. Daarmee zijn de bladeren of het poeder van de bladeren, een goed alternatief om ondervoeding tegen te gaan. Maar ook voor veganisten is het toevoegen van moringapoeder aan hun maaltijden een goed alternatief om toch aan de benodigde eiwitten te komen zonder dierlijke producten te gebruiken.
Mineralen
Mineralen zijn anorganische stoffen die in de natuur voorkomen, die we binnen moeten krijgen met onze voeding. Het zijn stoffen afkomstig van de bodem. Mineralen zijn essentieel voor de fysiologische groei en ontwikkeling. Calcium wordt wel gezien als een van de belangrijkste mineralen voor ons lichaam. Onze botten en tanden bestaan voor 99% uit calcium. In het medisch journaal dat hierboven al genoemd is, blijkt dat moringapoeder een rijke bron is aan clacium. Het bevat 17 keer meer calcium dan melk.
Ook bevat het veel ijzer en zink. Dagelijks inname van moringapoeder zou zelfs voorzien in de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) zink.
Vitaminen
Moringa is een rijke bron aan vitamines. Hoeveelheden zijn afhankelijk van welk deel van de moringaboom gebruikt wordt, maar in alle delen en dus ook in moringapoeder, zijn de vitaminen A, B, C, D en E te vinden. Het toevoegen van moringapoeder aan de dagelijkse maaltijd kan dus een goede manier zijn om extra vitaminen binnen te krijgen.
Antioxidanten
Moringa poeder bevat ook flavonoïden, die een antioxidantwerking hebben. Antioxidanten beschermen de weefsels in het lichaam tegen vrije radicalen. Vrije radicalen ontstaan bij de energieproductie in het lichaam. Daarnaast kunnen ze ook ontstaan door externe factoren zoals luchtvervuiling, roken en uv-straling. Antioxidanten neutraliseren de vrije radicalen en beschermen daarmee weefsels en cellen. De moringaboom wordt gezien als goede bron aan antioxidanten, omdat het een hogere productiecapaciteit laat zien dan gebruikelijk plantaardige bronnen.
Medische toepassingen met Moringa
In de Ayurveda wordt moringa al eeuwen toegepast voor verschillende doeleinden. Ook in het westen wordt steeds meer onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van moringa.
Zo zouden extracten van het blad, bloemwortelschors en stengelschors antimicrobiële en anti parasitaire eigenschappen hebben. De zaadpitten zouden anti-astmatische activiteit bezitten.
Ook wordt gerapporteerd dat moringa een belangrijk element kan zijn bij het beheersen van diabetes. Daarnaast zouden de (waterige) extracten van moringa een genezende werking hebben bij wondgenezing. Ander onderzoek toonde aan dat verschillende delen van de moringaboom (bladeren, peulen, wortels, enz.) pijnstillende activiteit zouden hebben en daarnaast ook krampstillend zouden werken.
In ander onderzoek wordt gesproken over cardiale en bloedsomloopstimulerende en antidiuretische activiteiten. Verder onderzoek is nodig om de precieze werking duidelijk te maken.
Andere toepassingen met Moringa
De smaak van moringa kan variëren afhankelijk van het deel van de plant dat wordt geconsumeerd en hoe het wordt bereid. Het poeder heeft een milde, aardse smaak en kan goed in hartige en zoete gerechten gebruikt worden. Zo kan het worden toegevoegd aan soepen, sauzen en curries, maar ook aan brood, ontbijtgerechten en zoete gerechten.
Persoonlijk advies over het gebruik van Moringa
Wil je persoonlijk advies over jouw eetpatroon en leefstijl, dan staan onze professionals voor je klaar. Gebruik je schildklier-, bloeddruk- en diabetesmedicatie of ben je zwanger? Vraag dan advies aan een deskundige.
